Yunan Uygarlığı: Yeni Siyasal Sistemler

Atinalı Solon

Yunan uygarlığını anlattığımız yazı dizimizin ilk bölümünü buradan okuyabilirsiniz.

Atinalı Solon (yaklaşık M.Ö. 840-558) sınıf mücadelesinin kökenindeki iktisadi sorunları çözmek ve devletin yasalarını güçsüzleri koruyacak biçimde değiştirmek için girişimlerde bulundu. 545 yılında Pesistratos (yaklaşık M.Ö. 600-527) iktidarı ele geçirdi; halkın haklarını genişletti ve soyluları yasaların denetimi altına soktu. Böylece, iki yüzyıl süreyle Atina'yı yönetecek olan demokratik sistemin temel ilkeleri saptanmış oldu. Öteki devletlerde de buna benzer gelişmeler oldu; tiranlar genellikle fazla dayanamıyordu. Bazı devletler örneğin kendine özgü bir anayasaya sahip olan Sparta ile kudretli bir oligarşi tarafından yönetilen Korinthos, tiranlık aşamasından geçmediler. Ne var ki, birçok devlette ‘azınlık’  ile ‘çoğunluk’ arasındaki mücadele hiçbir zaman tam olarak çözülmedi.

M.Ö. VI. yüzyılın ortalarına kadar Yunanlılar ticaret dışında yabancılarla fazla bir ilişki kuramadılar. Lidyalıların Küçük Asya'daki Yunan devletlerini egemenlikleri altına alması 546 yılında Persler ‘in Lidyalıların yerine geçmesiyle bu durum değişti. Lidyalıların baskısı fazla ağır değildi, ama 512 yılında Yunanlılar başkaldırdılar ve geçici bir süre için de olsa egemenliklerini yeniden kazandılar. Aralarında birlik olmadığı ve Yunanistan’dan da yardım gelmediği için, 499 yılında, Pers imparatoru Dara (Darius) ayaklanmayı bastırdı. Bunun ardından Trakya'yı ve Makedonya'yı yeniden buyruğu altına aldı. 490'da da Yunanistan’ı istila etmek üzere sefer açtı.

Dara'nın ilk hedefi, en büyük kent olan Atina'ydı. Atina başka devletlerden yardım istedi. Ama henüz yardım yetişmeden, sayıca Perslerden çok daha az olan Atina kuvvetleri Dara’nın ordusunu Marathon'da kesin bir yenilgiye uğrattı. Dara'nın ordusu geri çekildi.