 |
| Malta-Megalit Tapınak |
Neolitik döneme ait ilk yerleşme bölgelerinin çoğu, su kaynaklarının yanına kurulmuş ve binlerce yıl kullanılmıştır. Kerpiç evlerden ve çeşitli kuşakların artığından biriken tanecikler, arkeologlar için çok zengin bilgi kaynakları oluşturmaktadır. Eriha (Filistin’de Ürdün Nehri kıyısında bir şehir) kentindeki Sultan Höyük en fazla incelenmiş olan kazı yerlerinin başında gelir. Burada, M.Ö. 7000 yıllarında, çömlekçilik-öncesi neolitik dönemde, 3000 kadar insanın yaşadığı sanılmaktadır. Bilinen en büyük ticaret merkezi olan Çatal Höyük, M.Ö. 6000 yıllarında Eriha’dan dört kat daha büyüktü. Çatal Höyüğün daha önceleri de oldukça büyük bir yerleşim merkezi olduğu sanılmaktadır; ancak henüz alt tabakalar kazılmamıştır. Söz konusu döneme ait araçların yapımında başlıca hammaddeyi oluşturan volkanik camın Çatal Höyük dolaylarında bulunduğu tahmin edilmektedir.
Ayrıca dağlardan bakır ve mermer, Akdeniz’den de deniz kabukları sağlanıyordu. Yörede çömlekçilik, dokumacılık ve başka zanaatlar da yüksek bir düzeye ulaşmıştı. Dinsel inançlar, alçı kabartmalarda rastlanan bereket tanrıçası ve ölülere tapınma üzerinde odaklaşıyordu: duvar resimlerinde, başsız insan cesetlerinin tepesinde dolanan akbabalar görülmektedir. Tapınaklarda en fazla göze çarpan tema ise, erkeklik simgesi olan boğa idi.
Yerleşme merkezlerinde oldukça güven içinde bulunan ve tarım ekonomisine dayanan Neolitik nüfus hızla arttı. İlk olarak Eriha’da başladığı sanılan sulama sayesinde Mezopotamya ovalarına yayılma olanağı da doğmuştu. Zamanla Mezopotamya Neolitik kültürün ekonomik ve siyasal merkezi haline gelmişti ve Sümer uygarlığının temelleri atılmaktaydı.
Bu arada yiyecek üretimi Anadolu’dan Yunanistan’a ve oradan da Avrupa’ya yayıldı. Doğal bitki örtüsü kesilerek ya da yakılarak açılan tarlalar, Tuna havzasında tarım yapılmasını olanaklı hale getirdi. Bu sırada megalit (taş anıt) yapımcıları da Batı Avrupa kıyılarını dolaşmaktaydılar.
Çeşitli Kültürlerin Tarım Ürünleri
Batı Asya ve Avrupa uygarlıkları, ılımlı iklimlere uygun düşen buğday ve arpaya dayanıyordu. Darı, mısır, ve pirinç ise daha sıcak bir iklim gerektiriyordu. Çin’den daha önce pirinç yetiştirmeye başlayan Hindistan’da M.Ö. 2000 yıllarında ana ürün darı, başlıca evcil hayvan ise domuzdu. Meksika’da M.Ö. 5000 yıllarında ilkel mısır tarımı yapılmaktaydı ama Amerika yerlileri ancak M.Ö. 1500’den sonra toprağa bağlandılar.
Tarımsal Hayata Geçişin Sonuçları:
- İlkel bir ekonomi doğmuştur.
- Net tüketici konumunda olan insan artık üretici konuma gelmiştir.
- İnsanların günlük zamanlarının büyük bölümü çalışarak geçmeye başlamıştır. Böylelikle iş bölümü doğmuş ve belirli bir konuda uzmanlaşmış insanlar ortaya çıkmıştır.
Kaynaklar:
1-http://tr.wikipedia.org/wiki/Eriha 2-Gelişim Ansiklopedisi, Cilt 6
0 yorum:
Yorum Gönder