 |
| Gılgamış Tabletleri |
Sümerlerle ilgili yazı dizimize devam ediyoruz, birinci bölüm olan Sümerler MÖ 4000-2000 başlıklı yazımızı da okumanızı tavsiye ederiz.
Önceki yazımızda bahsettiğimiz Kiş kralları hakkında pek fazla bir şey bilinmiyor. Bilinen, hükümdarlığın bir mücadele sonucu önce ünlü Uruk’lu Gılgamış’a ve onun sülalesinden de birinci Ur Sülalesine geçtiğidir. “Kral Mezarlığı”nın da bu dönemden kaldığı sanılmaktadır. Derin bir kuyunun dibinde bulunan iki mezardan birinde kralın, ötekinde ise süslenerek ve kadın hizmetkarlarının eşliğinde yatağına yatırılmış olan Kraliçe Şub-ad’ın (ya da Pu-abi) bulunduğu tahmin edilmektedir.
Kazıyı yapan Charles Woolley (1880-1960), hizmetkarların diri diri gömüldükleri ve mezarda bulunan küçük taslardan zehir içtikleri görüşündeydi.
Bu ve öteki büyük mezarlarda altın arplar, boğa başlı lir’ler, altın kamalar, altın taslar, kayık biçimli büyük küpeler, binlerce altın, gümüş ve akik boncuk gibi son derece değerli hazineler ele geçti. “Ur Kraliyet Sancağı” da bulunan eşyalar arasındaydı. Deniz kabukları ve lacivert taşlardan yapılı simgenin üzerinde savaş ve barış sahneleri bulunmaktaydı.
Birinci Ur sülalesinden sonraki dönem hakkında güvenilir bilgi sağlayacak ipuçları elde edilememiştir. Ur-Nanşe tarafından yeni bir sülalenin başlatıldığı Lagaş’ta yeni hükümdarın gücünü belirtecek türden yapılar, sanat eserleri ve yazılar vardır.
Acemilik belirtileri taşıyan bu yazılarda Basra Körfezi’nden gelen kereste yüklerinden söz edilmektedir. Ur-Nanşe’nin torunu Eannatum Sümer’de egemenlik sağladı ve Mari’yi kuzeybatıda Fırat üzerinde ve kuzeyde Subur’da yendi. Lagaş’ın egemenliği Eannatum’un yeğeni Entemena tarafından sağlamlaştırıldı.
Lagaş’taki İlk Sülale dönemi konusunda elde edilen bilgiler yetersizdir. Ancak Urukagina’nın (MÖ 2378-2371) kendisinden beklenmeyecek bir siyasi olgunlukla hareket ederek, bazı toplumsal reformlar yaptığı bilinmektedir. Bu reformlar, valiler ve din adamları tarafından halkın sırtına bindirilen yükleri hafifletme amacını taşıyordu. Urukagina, Umma’lı Lugalzagzigi’ye; o da uzun ve başarılı bir yönetim döneminden sonra Akkad’lı büyük Sargon’a (M.Ö. 2371-2316) yenildi.
 |
| Sümer Mührü (Ur-Nammu) |
Resimde görülen Sümer mührünün adandığı Ur-Nammu MÖ 2113-2096 yıllarında Ur kralıydı. Büyük bir savaşçı olmayan Ur-Nammu çeşitli yasalar yaptırmıştı. Bunların arasında cinsel suçlarla ve başkalarının mülklerine verilen zararlarla ilgili olanlar en dikkat çekicilerdir.
 |
| Gılgamış Destanı |
Uruk kralı Gılgamış hakkında çok sayıda kahramanlık hikayesi vardır. Günümüze kadar kalan Asur Gılgamış Destanı, birçok Sümer efsanesine dayanır. Birbirine karışan efsaneler nedeniyle asıl Gılgamış’ın neler yaptığı bilinmemektedir. Gene de bazı öykülerin gerçek olaylara dayandığı tahmin edilmektedir. Kralın Nippur’daki yitik tapınağı onardığı ve Uruk surlarını yaptırdığı kesin olarak bilinmektedir.
0 yorum:
Yorum Gönder